قال امیرالمؤمنین#:« وَقِیلَ لَهُ# کَیْفَ نَجِدُکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ، فَقال#: کَیْفَ یَکُونُ حَالُ مَنْ یَفْنَى بِبَقَائِهِ، وَیَسْقَمُ بِصِحَّتِهِ وَ یُؤْتَى مِنْ مَأْمَنِهِ(حکمت115) ؛

 کسى از آن حضرت# پرسید حال شما اى امیرمؤمنان چگونه است؟ ایشان#فرمودند: چگونه خواهد بود حال کسى که با بقاى خود فانى مى‌شود و با سلامت خود بیمار مى‌گردد و در حالى (و در جایى) که خود را در امان مى‌بیند مرگش فرا مى‌رسد».

مقدمه:

معرفت نفس (یعنی انسان خود را خوب بشناسد) بسیار در شناخت الله و تعالی مؤثر است،لذا باید بدانیم چه داریم و چه باید کرد. بُعدی از ما فانی، و بُعدی از ما باقیست لذا باید بعد باقی خود را بسیار بیشتر تقویت کنیم.

نکته‌ها:

* جسم مادی انسان فانیس یعنی از مالکیت او خارج می‌شود أما روح او باقیست(مَنْ یَفْنَى بِبَقَائِهِ ). (شرح نهج‌البلاغه آیةالله مکارم شیرازی)

* در أُفقی بالاتر باید گفت فقط وجةالله باقی و مابقی فانی هستند، سوره الرحمن، آیه 26و27:« کلُّ مَنْ عَلیها فَان وَ یبقَی وَجْهُ رَبَّک ذوالجلالِ والاکرامِ ؛ هر چه بر روی زمین است دستخوش فناست ، و ذات پروردگار صاحب جلالت و اکرام توست که باقی می‌ماند».

* دنیا فی نفسه فانی به طور مطلق نیست بلکه فانی نسبی دارد، یعنی زمانیکه از مالکیت کسی خارج می‌شود نسبت به او فانی شده است یا وقتی جایی باشد نسبت به جای دیگر فانی است. (شرح نهج‌البلاغه آیةالله مکارم شیرازی)

* بیماری یا جسمانی است که اختلال در کار جسم انسان است. و یا بیماری معنوی است که اختلال در روح است که نتیجه گناهان است. (شرح نهج‌البلاغه آیةالله مکارم شیرازی)

* جسم مادی بیمار می‌شود أما روح او از بیماری‌های معنوی و گناهان سالم است و بالعکس(وَیَسْقَمُ بِصِحَّتِهِ).
* زمان مرگ برای انسان‌ها نا معین است(یُؤْتَى مِنْ مَأْمَنِهِ). (شرح نهج‌البلاغه آیةالله مکارم شیرازی)

* زمان و کیفیت مرگ برای مردان خدا که به إذن‌الله عالم به علوم الهی هستند معلوم است. (شرح نهج‌البلاغه آیةالله مکارم شیرازی)