قال امیرالمؤمنین#:« وَسَمِعَ (علیه السلام) رَجُلاً مِنَ الْحَرُورِیَّةِ یَتَهَجَّدُ وَیَقْرَأُ، فَقَالَ#: نَوْمٌ عَلَى یَقِین خَیْرٌ مِنْ صَلاَة فِی شَکٍّ (حکمت97) ؛

امام# صداى یکى از خوارج را شنید که مشغول به عبادت شبانه است و قرآن تلاوت مى کند. فرمود: خواب توأم با یقین و ایمان، بهتر از نمازى است که همراه با شک باشد».

مقدمه:

عملی که فایده‌ایی برای انسان نداشته باشد ارزشی ندارد، لذا انجام دادن آن نیز ثمری ندارد، و گاهی انسان را از خدا دور می‌کند.

نکته‌ها:

* «حَرُوریّه» نام خوارج یا گروهى از خوارج است که براى نخستین بار در قریه اى به نام «حَرُوراء» در نزدیک کوفه اجتماع کردند و اعلان مخالفت با امیر مؤمنان على(علیه السلام) نمودند در تواریخ عدد آن گروه را دو هزار نفر نوشته اند.(بحارالانوار،ج33)
* آنچه انسان را به خدا نزدیک مى‌سازد و صراط مستقیم را پیش پاى انسان مى‌نهد، ایمان و یقین است. (شرح نهج‌البلاغه آیةالله مکارم شیرازی)
* این حکمت، شبیه حکمت 145 درباره روزه داران و شب زنده داران است:« چه بسا روزه داران که از روزه خود به جز تشنگى و گرسنگى بهره اى نمى برند و چه بسا شب زنده دارانى که از قیام شبانه خود جز بى خوابى و خستگى بهره اى ندارند. آفرین بر خواب هوشمندان و افطارشان».

* خوارج صفتی عبارت است از: سطحى نگری و کوتاه فکری، متعصب و بسیار جاهل، و چون به ظاهر عبادات و حفظ قرآن اهمیت مى‌دهند، خود را از مقربان درگاه خدا مى پندارند، غیر خود را کافر یا مردود درگاه الهى فرض مى‌کنند و بر اثر همین امور به خود اجازه مى‌دهند که حتى به پیشوایان بزرگ اسلام که از نظر علم و دانش با آنها هرگز قابل مقایسه نیستند خرده می‌گیرند

* وهابیان افراطى و داعش در عصر ما نیز شباهت زیادى به خوارج دارند.

* شاید کلام امام امیرمؤمنان على# در خطبه 60 اشاره به همین گروه باشد آنجا که مى فرماید: هنگامى که خوارج نهروان کشته شدند به امام(علیه السلام) عرض کردند خوارج همه هلاک شدند، امام# فرمود:« چنین نیست، به خدا سوگند! آنها نطفه هایى در صُلب مردان و رحم زنان خواهند بود و هر زمان شاخى از آنها سر برآورد قطع مى گردد، تا اینکه آخرشان دزدان و راهزنان خواهند بود!».