یکی از سنت‌های ارزشمند و کم نظیر که سابقه بسیار دیرینه در تاریخ قبل و بعد از اسلام داشته و پس از انقلاب اسلامی پررونق شده است سنت نیکوی اعتکاف است.

با توجه به اهمیت موضوع و هم‌زمان با برگزاری اعتکاف در ایام البیض ماه رجب چند نکته تقدیم خوانندگان می‌شود:

1.  دستور مستقیم خداوند متعال در آیه 125 سوره بقره به حضرت ابراهیم# و اسماعیل# جهت آماده سازی و تطهیر خانه خدا برای نمازگزاران و معتکفین نشان از اهمیت این موضوع است که این دو پیامبر بزرگ چنین ماموریتی یافته‌اند.
علامه طباطبایی در تفسیر تطهیر به کار رفته در این آیه می‌فرماید: منظور از تطهیر تنظیف و هرگونه مانع زدایی جهت حضور نمازگزاران و معتکفین است.

2.  نگاهی به تعریف، شرایط و محرمات این سنت اصیل دینی حاکی از سبک سالم و کامل دینی است. پیام بزرگ این سنت حسنه که شاید بتوان آن را باطن و سر این عمل دینی برشمرد آن است که اگر انسان بخواهد مسیر عبودیت و کمال را طی نماید باید در طول زندگی بایدها و نبایدهایی را همواره رعایت نموده و عمیقاً به آنها ملتزم باشد.
داشتن قصد و نیت درست، روزه داشتن، حضور مستمر و سه روزه در مسجد به عنوان بایدهای این سنت که انسان خود را مامور به انجام آنها می‌کند و از سویی پرهیز از بوییدن موارد خوشبو، خرید و فروش، مجادله و لذات جنسی که ریشه قوای غضبیه، شهوت و حب و ریاست هستند و به عنوان محرمات اعتکاف شمرده شده مؤیدی بر ادعای فوق بوده و شخص متکلف با رعایت این باید و نبایدها زندگی کامل و سالمی را تجربه نموده و در ادامه مسیر زندگی از آنها استفاده می‌کند.

3.  تاکید و شرط برای معتکف مبنی بر حضور سه روزه در مسجد -نه غیر آن- پیام محور بودن مساجد در زندگی است که از این سنت حسنه برداشت می‌شود.
این شرط در حقیقت به ما می‌گوید: اگر بخواهید زندگی سالم و کاملی داشته باشید باید با مسجد ارتباط عمیق و گسترده‌ای داشته باشید و محور زندگی و برنامه‌ریزی‌های فردی و اجتماعی هر فرد در عرصه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، تربیتی و بصیرتی باید مسجد باشد. مقام معظم رهبری در این زمینه می‌فرماید: شیوه کار را باید در مسجد آموخت که چه کار کنیم.

4.  حاصل سه روز اعتکاف در مسجد ارتباط عمیق با خالق هستی و تربیت نفس آدمی است که به وسیله اعمال و مناسک و آداب این سنت حسنه و روح حاکم معنوی بر مسجد به دست می‌آید؛ نکته تربیتی بودن این سنت و مسجد از نکاتی است که ارتباط بین دو را می‌توان از تعریف و شرایط شرعی اعتکاف به دست آورد.

5.  تاکید بر برگزاری این سنت حسنه در مساجد جامع(گرچه در مساجد غیر جامع نیز صحیح است) حاکی از جمعی بودن این عبادت است که معتکفین طی سه روز بصورت جمعی روحیه تعاون و همکاری را تمرین می نمایند. 

6.  نتیجه ارتباط عمیق و ایمان به دست آمده از این سنت حسنه و حضور در مسجد ایجاد روحیه امید و ایمان و مقاومت است که موضوع مبتلابه روز جامعه مسلمین است ، مقام معظم رهبری می‌فرماید: مسجد عبارتست از هسته مقاومت... بالاتر از مقاومت نظامی و امنیتی ، مقاومت فرهنگی است... مسجد پایگاه بزرگ بسیج فرهنگی و حرکت فرهنگی است.
شخص معتکف با حضور کیفی خود در مسجد، ایمان، معرفت و بصیرت خود را تقویت نموده و زندگی پر صلابت و مقاوم گونه خود را جهت مقابله با هوای نفس به عنوان جهاد اکبر و دشمنان خارجی به عنوان جهاد اصغر در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی جهت آماده سازی زمینه طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فدا) آماده می‌سازد انشاالله.

محمد خانی
مدیر مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان شمالی