به گزارش روابط عمومی مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان جنوبی، حجت الاسلام امین مطهری‌مقدم رئیس این مرکز در مراسم تودیع و معارفه امام جماعت مسجد اباصالح$ بلوار مجیدیه بیرجند گفت: گسترش و اعتلای نقش و جایگاه مسجد در جامعه امروز ما، دغدغه‌ای است که اندیشه بسیاری از فعالان، صاحب نظران و متولیان امور فرهنگی، اجتماعی و تربیتی را به خود مشغول ساخته است.

وی افزود: در اسناد بالا دستی نظام مقدس جمهوری اسلامی نیز توجه به مسجد را به ویژه در کارکردهای فرهنگی و اجتماعی، تا حد زیادی می‌توان مشاهده نمود. نقشه مهندسی فرهنگی کشور در محور اولویت‌های فرهنگی و همچنین راهبردها و اقدامات به احیاء و تقویت جایگاه مسجد و انس با این نهاد مقدس اشاره کرده است.

وی اشاره کرد: ناکارآمدی نهادها و مجموعه‌های فرهنگی و اجتماعی غیر اصیل و نامتجانس با فرهنگ اسلامی و ایرانی از یک سو و مخاطرات گسترده ناشی از تهاجم و نفوذ فرهنگی تمدن منحط غرب از سوی دیگر، هر روز ضرورت احیای جایگاه و کارکردهای مسجد (این نهاد اصیل و ارزشمند اسلامی) را بیش از گذشته نمایان می‌سازد.

حجت الاسلام مطهری مقدم در رابطه با کارکرد‌های مسجد فرمود: مسجد، آنچنان که در آیینه قرآن و روایات و سیره پیامبر مکرم اسلام و ائمه اطهار# قابل مشاهده است، از صدر اسلام دارای کارکردهایی متنوع و متناسب با نیازها و اقتضائات جامعه اسلامی بوده است.

وی بیان کرد: کارکردهای اصیل مسجد را می توان در محور کارکردهای عبادی و نیایشی، کارکردهای فرهنگی، آموزشی و تربیتی، کارکردهای اجتماعی و کارکردهای سیاسی دسته بندی کرد، که نمونه هایی از هر یک را می توان در روایات مرتبط با موضوع مسجد و همچنین سیره پیامبر مکرم اسلام و ائمه اطهار# یافت.در واقع می توان گفت مسجد، این نهاد اصیل اسلامی از یک سو بستر مناسبی برای ارتباط بندگان با خدا و کسب معنویت از انس با خالق بی همتاست و از سوی دیگر محیطی برای تقویت ارتباطات و تعاملات انسانی جامعه ی اسلامی است.

رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان جنوبی خاطر نشان کرد: در بین کارکردهای اصیل مسجد، پس از کارکرد عبادی و نیایشی که نخستین و اصلی ترین کارکرد مسجد است، آنچه بیش از همه اهمیت دارد کارکرد فرهنگی آن است. چه اینکه کارکرد عبادی و نیایشی نیز به جهت فرهنگی بعد راهبردی کارکردهای مسجد را تشکیل می‌دهد و خود جنبه فرهنگی و تربیتی دارد.

وی در بیان اهمیت و جایگاه فرهنگ در رشد و تعالی جامعه اسلامی گفت: فرهنگ به مثابه هوایی که تنفس می‌شود، بستر رشد و تعالی و شکل گیری همه مناسبات اجتماعی را، فراهم می‌سازد. نقش فرهنگ از آنجا نقشی اساسی و کلیدی محسوب می‌شود که شکل دهنده ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای انسان است. در بستر این ارزش‌ها و نگرش هاست که رفتارهای انسان در عرصه‌های مختلف زندگی شکل می‌گیرد.

حجت‌الاسالم مطهری مقدم با بیان اینکه تشکل‌های مسجد یکی از ارکان اصلی مدیریت فرهنگی مسجد هستند، گفت: این تشکل‌ها، طراحی و اجرای بخش عمده‌ای از فعالیت‌های فرهنگی مسجد را بر عهده دارند که اصلی‌ترین آن‌ها را پایگاه‌های مقاومت بسیج و کانون‌های فرهنگی هنری مساجد تشکیل می‌دهند.

وی افزود: تشکل‌های مسجدی اغلب از ارتباطی منسجم با حوزه‌های ستادی و بالادستی خود برخوردارند و برنامه‌های آن ها با هماهنگی این نهادها انجام می‌پذیرد؛ اما با این وجود، تشکیل منظم شورای فرهنگی مسجد، ظرفیت ارزشمند این مجموعه‌ها را نیز به خدمت مدیریت مسجد درآورده و با همراهی و همکاری آنان می‌توان امیدوار بود که مسجد از پویایی و نشاط فرهنگی لازم برای جذب و فعال سازی مخاطبان به ویژه کودکان، جوانان و نوجوانان برخوردار باشد.

او با اشاره به تجربه زیاد فعالیت پایگاه‌های مقاومت بسیج، خاطر نشان کرد: نقش کلیدی آن‌ها در انگیزش و بسیج مردمی برای حضور در مقاطع مورد نیاز انقلاب اسلامی از دوران دفاع مقدس، تا دوران سازندگی و همچنین در مواجهه با تهاجم و نفوذ فرهنگی دشمن را نمی‌توان از نظر دور داشت. رئیس امور مساجد گفت: علاوه بر پایگاه‌های مقاومت بسیج که در بسیاری از مساجد مستقر هستند و برنامه‌های متنوعی برای جوانان در عرصه‌های فرهنگی، نظامی، علمی و ورزشی در حال اجرا دارند، کانون‌های فرهنگی هنری مساجد نیز از سال 1371 و با رویکرد گسترش فعالیت های فرهنگی، هنری و قرآنی در مساجد شکل گرفته‌اند و برنامه‌هایی متنوعی نیز توسط این تشکل مسجدی در مسجد به اجرا گذاشته می‌شود.

رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان جنوبی در خصوص نقش تشکل‌ها به عنوان یکی از ارکان در نظام مدیریت فرهنگی مسجد، چهار نکته را قابل ذکر دانست که به شرح زیر است:

اول) عضوگیری موفق تشکل‌ها به تناسب ظرفیت‌های نیرویی محله و منطقه: یکی از اصلی ترین کارکردهای تشکل‌های مسجدی می‌تواند جذب و ارتباط‌گیری با مخاطبان باشد. به این ترتیب موفقیت تشکل‌ها در عضوگیری به تناسب بافت جمعیتی و ظرفیت‌های نیرویی محله و منطقه از جمله مواردی است که موجب پویایی، نشاط و تقویت کارکرد فرهنگی مسجد می‌شود.

دوم) تعامل مثبت و سازنده تشکل‌ها با امام جماعت و شورای فرهنگی مسجد: اگر چه هر یک از تشکل‌های مسجدی از استقلال در مدیریت برخوردارند اما این تشکل‌ها بخشی از بدنه‌ی فرهنگی و مدیریتی مسجد محسوب گردیده و تعامل مثبت و سازنده آن‌ها با امام جماعت به عنوان مدیر طبیعی مسجد و همچنین شورای فرهنگی مسجد، به عنوان شورای هدایت کننده فعالیت‌های فرهنگی مسجد ضروری است. آنچه که تقویت کننده این هماهنگی و انسجام است، از یک سو شکل‌دهی به شورای فرهنگی به عنوان بستر هماهنگی و هم‌افزایی ظرفیت‌های فرهنگی مسجد است و از سوی دیگر، برنامه فرهنگی این نهاد مقدس است که با همکاری همه ارکان تدوین می‌شود و هر یک از تشکل‌ها متناسب با هویت ذاتی خود، بخشی از این برنامه‌ها را بر عهده می‌گیرند. با واکاوی موارد و مسائل اختلافی پیش آمده بین کارگزاران مسجد و تشکل‌های مسجدی آنچه مشهود است، فعال نبودن شورای فرهنگی و یا نداشتن برنامه منسجم فرهنگی دراغلب موارد اختلافی است.

سوم) تنوع فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی تشکل‌ها: با توجه به اینکه مخاطب تشکل‌های مسجدی را طیف‌های گوناگونی از مخاطبان تشکیل می‌دهند، تنوع فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی این تشکل‌ها برای تحت پوشش قرار دادن گروه‌های مختلف مخاطب، ضروری می‌باشد.چه اینکه تمرکز تشکل‌های مسجدی بر یک یا چند برنامه خاص می‌تواند در دراز مدت، آن‌ها را از اثر گذاری بر مخاطبان و ایفای نقش جدی به عنوان یکی از ارکان مدیریت فرهنگی مسجد بازدارد.

چهارم) غنای برنامه‌های تشکل‌ها از حیث محتواها و پیام‌های فرهنگی: رمز موفقیت برنامه‌های فرهنگی تعیین اهداف موضوعی و پیام‌های فرهنگی متناسب با نوع و سطح مخاطبان برنامه می‌باشد. توجه به غنای برنامه‌های تشکل ها از حیث محتوا و پیام‌های فرهنگی، موضوعی است که هم مسئولین و دست اندرکاران این تشکل‌ها و هم امام جماعت و کارگزاران مسجد در هنگام بررسی و تصویب آن‌ها در شورای فرهنگی باید به آن توجه کنند.

حجت الاسلام مطهری‌مقدم در پایان عرائض خود افزود: نهایتاً می‌توان کارکرد تشکل‌های مسجدی را (به عنوان یکی از ارکان مدیریت فرهنگی مسجد) علاوه بر جذب مخاطبانی از طیف‌های گوناگون، در فعال سازی و جلب مشارکت آنان جستجو کرد؛ همچنان که بستر کار تشکیلاتی، خود زمینه‌ی رشد و ارتقای افراد را نیز فراهم می‌سازد. و بدین ترتیب بخش عمده‌ای از فعالیت‌های مسجد در بستر تشکل‌ها قابل حصول می‌باشد.